باطله‌های معدنی به چه کار می‌آیند؟
امروزه ذخیره‌سازی و جابجایی باطله‌ها به یکی از مسائل مهم زیست‌محیطی و ایمنی برای شرکت‌های معدنی، دولت‌ها و گروه‌های زیست‌محیطی تبدیل شده است. اما وجود باطله‌ها لزوماً به معنای اتلاف نیست و می‌توان در جهت تعریف راه‌حل‌های پایدار به دنبال استفاده از باطله‌های معدنی باشیم. اما ابتدا باید بدانیم باطله‌های معدنی به چه کار می‌آیند؟
با ما همراه باشید تا 2 روش خلاقانه دنیای امروز را برای مواجه با باطله‌های معدنی به شما معرفی کنیم.
پرکردن مجدد و بازیافت دو راه جایگزین با روش‌های سنتی مواجه با باطله‌های معدنی
وقتی باطله‌ها فقط باطله نیستند!
جالب است بدانید برای تولید یک انگشتر طلای 18 عیار نه چندان سنگین، تقریباً هشت تن زباله تولید می‌شود. حالا در نظر بگیرید که چقدر زباله برای تولید قطعات تلفن همراه، ماشین یا کابین‌های مترو تولید خواهد شد؟
با توجه به اینکه بشر روزبه‌روز به کالاهای مصرفی که سنگ‌آهن یکی از مواداولیه آنهاست متکی‌تر می‌شود، دور از انتظار نخواهد بود که حجم سالانه باطله‌های معدنی با چه سرعت سرسام‌آوری بالا می‌رود. در حقیقت اگر از دور به عملیات‌های مربوط به استخراج و بهره‌برداری از معادن نگاه کنید احتمالاً برای شما بیشتر شبیه به فعالیت‌های مرکز حمل و نقل زباله خواهد بود تا یک معدن. تقریباً در صنایع معدنی 90 درصد از مواد به صورت باطله تولید می‌شوند. به همین دلیل است که متخصصان معدنی می‌گویند: «امروزه مدیریت ایمن‌سازی و ذخیره‌سازی باطله برای هرگونه عملیات معدن بسیار مهم است.»
در روش سنتی دفع باطله‌های معدنی معمولاً آنها را پشت یک سد به صورت رقیق شده ذخیره می‌کردند. این نوع ذخیره‌سازی زباله‌های معدنی می‌تواند مشکلات و نگرانی‌های زیادی را ایجاد کند که مهمترین آنها از لحاظ ایمنی خواهد بود. علاوه بر این، این سدهای باطله مساحت وسیعی را اشغال کرده و برای رقیق شدن باطله‌ها نیز نیاز به مقدار زیادی آب وجود دارد که خود می‌تواند نگرانی بسیار بزرگی را در جهان امروز ایجاد کند. از سوی دیگر ماهیت سمی باطله‌ها نیز مستلزم اقدامات پیشگیرانه گسترده‌ای برای کاهش احتمال خطراتی مانند ایمنی کارکنان و نشت به اکوسیستم‌های محلی و آبراه‌ها است. پس یا باید با روش‌هایی احتمال شکستن و سقوط سد باطله‌ها را به حداقل مقدار ممکن رساند یا به دنبال راه‌حل دیگری برای انهدام، ذخیره‌سازی یا نگهداری باطله‌های معدنی بود. به دلیل تشدید نگرانی‌های اجتماعی مربوط به ایمنی جوامع و شکنندگی اکوسیستم‌ها، مقررات سختگیرانه اجتماعی و زیست‌محیطی بسیاری برای صنایع معدنی در نظر گرفته شده‌اند که به حق غالباً ضروری نیز هستند.
بدیهی است در حال حاضر و با وجود این شرایط در صنعت معدن انگیزه‌ی بسیاری برای انجام کارهای متفاوت پیدا شده است. در همین راستا صنعت معدن طی چند سال گذشته تغییر زیادی کرده و دریافت مجوزهای اجتماعی و زیست‌محیطی برای امکان ادامه فعالیت، اهمیت فزاینده‌ای برای فعالان این صنعت پیدا کرده است. تحت این شرایط نوظهور، صنعت معدن تحت فشار است تا مدیریت مسئولانه‌ای را برای باطله طراحی و اجرا کند و با اینکار بتواند تأثیرات مخرب زیست‌محیطی در مناطق اطراف معادن را برطرف کند.
همانطور که منابع طبیعی کانادا در سال 2015 عنوان نوآورانه منابع سبز را معرفی کرد. در این مفهوم توسعه فناوری‌های معدنی باید به شکلی صورت بپذیرد که با صرفه‌جویی در مصرف انرژی، کاهش مصرف آب تصفیه شده و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی در سطح جهانی همراه باشد. از آنجایی‌که تجهیزات سنتی معدن‌کاری و مدیریت پسماند ممکن است دچار آسیب شده و بحران ایجاد کنند، شرایط برای کسانی که بتوانند روش‌های جایگزین مانند بازیافت باطله‌های معدنی را ارائه دهند بسیار مناسب خواهد بود. البته در این مسیر بازتعریف مداوم نوآوری در روش‌های عملیاتی و بهره‌برداری از معادن برای آگاهی از بهترین شیوه‌ها بسیار مهم است و تمام مراکزی که در این حوزه فعالیت می‌کنند باید همواره به دنبال روش‌های جدید ابتکاری برای حمل، استفاده مجدد و دفع باطله‌ها باشند.
1. پرکردن مجدد محل‌های مورد بهره‌برداری با استفاده از باطله‌ها
اولین روش جایگزین می‌تواند استفاده از باطله‌های ضایعاتی در ساخت و سازهای ساده در محل، مانند پرکردن فضای خالی و بازسازی زمینه‌ای استخراج شده به گونه‌ای باشد که از فرسایش خاک نیز جلوگیری کند. با استفاده از این روش می‌توان علاوه بر کاهش قابل ملاحظه فضای مورد نیاز برای ذخیره باطله‌ها، 60 تا 80 درصد از آب فرآوری شده باطله را نیز بازیابی کرد. همچنین با اینکار می‌توان محل ایمن‌تری را نیز برای کارکنان معادن فراهم کرد.
2. باطله‌ها می‌توانند منبع جدیدی برای تولید مواد معدنی باشند
یکی دیگر از روش‌های عالی برای مدیریت باطله‌های معدنی، بازیافت آنهاست. در بیشتر مواقع می‌توان از این باطله‌ها برای تولید محصولات جانبی استفاده کرد. این محصولات جانبی شامل بسیاری از موارد ازجمله محصولات بتنی، تولید آجر و کاشی، عایق‌کاری یا حتی محصولات فوم‌دار می‌شود. بازیافت و استفاده از باطله‌های معدنی به عنوان یک منبع جدید، پیامدهای مثبت زیادی برای محیط زیست خواهد داشت. از جمله پساب و پسماند کمتر که اصلاً نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. از سوی دیگر با بازیافت باطله‌های معدنی می‌توان در مصرف آب صرفه‌جویی کرد که این امر هم می‌تواند بسیار مهم باشد به خصوص در مناطق خشک که اغلب با بحران آب مواجه هستند.
در این مقاله تلاش کردیم به شما بگوییم باطله‌های معدنی به چه کار می‌آیند. البته این روش‌هایی است که تاکنون برای مدیریت بهینه بهره‌برداری از معادن معرفی شده‌اند و جهان همچنان در انتظار شیوه‌های خلاقانه‌تر و کارآمدتر است.