سنگآهن می‌تواند تولید ناخالص داخلی را بالا ببرد
یکی از شاخص‌های مهم رشد اقتصادی یک کشور میزان تولید ناخالص داخلی است. این دقیقاً همان شاخصی است که سرمایه‌گذاران بین‌المللی برای انتخاب‌هایشان در نظر می‌گیرند. به همین دلیل قرار داشتن این شاخص در بازه صحیح و قابل‌اطمینان می‌تواند به پیشرفت و توسعه اقتصادی بیشتر یک کشور بیانجامد. اپیدمی کرونا باعث شد تولید ناخالص داخلی بسیاری از کشورها پایین بیاید. البته کالاهایی مانند سنگآهن در همین مدت با افزایش قیمت زیادی مواجه شدند و توانستند به صادرکنندگانشان کمک کنند تا این شاخص را برای کشور خودشان بالا ببرند. استرالیا یکی از این کشورها بود که توانست در این مدت نرخ رشد اقتصادی بالاتر از زمان قبل کرونا را ثبت کند. اما آیا دیگر کشورها نیز می‌توانند از این شرایط سود ببرند و راهکارهای آن چیست؟ در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با شرایط رشد اقتصادی در دوران کرونا و پسا کرونا بیشتر آشنا شوید.
رشد اقتصادی در دوران پساکرونایی با پیشرفت صنایع همراه است و این توسعه بدون سنگآهن و فولاد بی‌معنی خواهد بود. بنابراین باتوجه به قیمت جهانی سنگ آهن تولید و صادرات این محصول می‌تواند به افزایش تولید ناخالص داخلی کمک کند.
تولید ناخالص داخلی یا GDP چیست؟
تولید ناخالص داخلی (GDP) بهترین معیار برای ارزیابی رشد اقتصادی یک کشور در دوره‌ای مشخص است. تولید ناخالص داخلی به تمام آن چیزی که در یک کشور تولید می‌شود اشاره دارد که می‌تواند متعلق به ارگان‌های دولتی یا شرکت‌های خصوصی باشد. در مجموع این شاخص را به دو صورت محاسبه می‌کنند:
- برآورد خام از تولیدات یک کشور که به آن تولید ناخالص داخلی اسمی می‌گویند.
- محاسبه تولیدات یک کشور بدون تأثیر تورم که به آن تولید ناخالص داخلی واقعی می‌گویند.
در این میان نرخ رشد تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد که اقتصاد یک کشور با چه شتابی در حال رشد یا افول است. نرخ رشد ایده‌آل برای هر کشور بین 2 تا 3 درصد است که در این صورت آن کشور نه دچار رکود اقتصادی است و نه تورم بالایی را تجربه می‌کند. اغلب به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که در کشورهایی سرمایه‌گذاری کنند که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی آنها در این بازه قرار دارد.
تفاوت تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی چیست؟
فرق میان تولید ناخالص ملی (GNP) و تولید ناخالص داخلی در این است که در محاسبه تولید ناخالص ملی تمامی کالاها و خدماتی که توسط شهروندان یک کشور، در سراسر دنیا تولید می‌شود را در نظر می‌گیرند اما برای تولید ناخالص داخلی تنها کالاها و خدماتی را در نظر می‌گیرند که درون یک کشور تولید می‌شود.
سنگآهن چگونه به افزایش تولید ناخالص داخلی کمک می‌کند؟
با شروع همه‌گیری کرونا و ایجاد مشکلاتی برای کشورهایی مانند برزیل که صاحب بزرگ‌ترین معادن سنگآهن جهان بودند میزان عرضه سنگآهن در جهان کم شد. همزمان کشور چین که توانسته بود شیوع کرونا را در کشورش کنترل کند و طرح‌های صنعتی و اقتصادی خود را در دوران پساکروناییش آغاز کرده بود نیاز به سنگ آهن بیشتر داشت. این یعنی کاهش عرضه و افزایش تقاضا برای یک محصول که نتیجه‌ای جز گرانی نخواهد نداشت!
اینگونه بود که قیمت جهانی سنگآهن رکورد زد و در این میان کشورهایی مانند استرالیا از فرصت نهایت استفاده را کرده و سود خوبی از صادرات سنگآهن بردند. استرالیا اینگونه توانست در شرایط رکود اقتصادی جهان، رشد اقتصادی 0.4 درصد را در مارس 2021 نسبت به دسامبر 2019 ثبت کند. حالا آنها به دنبال افزایش تولید ناخالص داخلی خود تا 2.1 درصد در سه ماهه آینده هستند. شرایط حال حاضر اقتصاد استرالیا نشان می‌دهد که این کشور در حال گذر از شرایط بهبود به توسعه است، این درحالیست که دولت استرالیا حمایت‌های خود از توسعه استخراج، بهره‌برداری و صادرات سنگآهن را قطع کرده ولی با شرایط حال حاضر رشد اقتصادی همچنان ادامه دارد. این رشد قوی تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد که فعالیت‌های اقتصادی در کنار افزایش اشتغال رشد کرده و احتمالاً می‌توان به روند رو به رشد آن امیدوار بود. جالب است بدانید نرخ بیکاری در این کشور به 5.5 درصد کاهش یافته که بسیار بیشتر از حد انتظار بوده است.
استفاده از فرصتهای موجود چگونه ممکن است؟
در حال حاضر با کشف واکسن کرونا و شروع واکسیناسیون سراسری در بیشتر کشورها به دوران پساکرونایی نزدیک می‌شویم. بیشتر کارشناسان معتقدند این دوران با شکوفایی اقتصادی همراه خواهد بود. این امر بدون پیشرفت روزافزون صنایع بی‌معنی است و در دنیای امروز پیشرفت صنایع هم به فولاد نیاز دارد. البته کشور چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فولاد جهان، برای جلوگیری از رشد قیمت جهانی سنگآهن قوانین سختگیرانه‌ای را برای صادرات صنایع وابسته به فولاد وضع کرده است. با این وجود باز هم پیش‌بینی می‌شود که تقاضا برای سنگآهن همچنان بالا باشد. البته به نظر نمی‌رسد قیمت سنگآهن بیش از این بالا رود ولی احتمال کاهش آن هم بعید است. بنابراین کشورهایی که زیرساخت‌های لازم برای استخراج و بهره‌برداری از معادن سنگآهن را دارند می‌توانند از این شرایط نهایت استفاده را ببرند. جالب است بدانید که در حال حاضر می‌توان با مدیریت بهینه بهره‌برداری از معادن حتی از باطله‌های آنها نیز سرمایه ملی تولید کرد.
آیا ایران هم توان استفاده از این موقعیت را خواهد داشت؟
ایران هم دارای معادن سنگآهن زیادی است که معدن سنگآهن چادرملو، معدن جلال‌آباد زرند، معدن گل‌گهر سیرجان، معدن چغارت و معدن سنگآهن بافق از مهم‌ترین این معادن هستند.
خوشبختانه تاکنون زیرساخت‌های مناسبی نیز برای بهره‌برداری از این معادن طراحی و ساخته شده است و با وجود تحریم‌ها ایران اگر بخواهد می‌تواند بهترین استفاده را از این فرصت داشته باشد. از سویی هم‌اکنون ایران جزو ده کشور برتر تولیدکننده فولاد در جهان است و با توجه به چشم‌انداز توسعه 5 ساله، تقاضای داخلی برای این محصول هم به حدکافی بالاست. موضوع مهم دیگری که می‌تواند در این مسیر به‌شدت به ایران کمک کند، فراهم بودن دانش و توانایی لازم برای بازیافت باطله است. با این شرایط می‌توان این باطله‌های معدنی را به عنوان منابع دیگری برای بهره‌برداری در نظر گرفت و نهایت استفاده را از آنها برد. از طرفی مدیریت بهره‌برداری از باطله‌ها یکی از مسیرهای توسعه پایدار است که ادامه این مسیر می‌تواند برای کشور بسیار مفید باشد.
در نهایت اگر به دنبال رشد اقتصادی هستیم باید توجه خود را به نرخ تولید ناخالص داخلی معطوف کرده و به دنبال افزایش این شاخص باشیم. در حال حاضر باتوجه به قیمت جهانی سنگآهن، تولید و صادرات این محصول می‌تواند در این مسیر برای کشورهایی که از این امکان برخوردارند بسیار راهگشا باشد.