تصمیم‌گیری در بخش تعمیر و نگهداری چگونه انجام می‌شود؟
یکی از مهمترین بخش‌های تعمیر و نگهداری تصمیم‌گیری درست هنگام بروز مشکل است. بنابراین بهتر است این تصمیم‌گیری براساس اصول و روش‌های خاصی صورت بپذیرد. یکی از این روش‌ها استفاده از درخت تصمیم‌گیری RCM است. حال ببینیم این درخت چیست؟ و چه نکاتی در این روش مورد توجه قرار می‌گیرند؟
کاهش هزینه‌ها و افزایش ایمنی از نکات مهم بخش تعمیر و نگهداری بوده که با استفاده از مدل تصمیم‌گیری RCM قابل دستیابی است.
درخت تصمیم‌گیری RCM چیست؟
نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان که به اختصار RCM نامیده می‌شود اولین بار در دهه 1960 توسط صنعت هواپیماسازی ابداع شد. این در حالی بود که نیاز روزافزون به سازماندهی بخش نگهداری و تعمیرات همراه با کاهش هزینه‌ها و بالا بردن ایمنی احساس می‌شد. درواقع این مدل یک فرایند سیستماتیک است تا هر آنچه می‌بایست انجام گیرد به نحوی صورت بپذیرد که همه تجهیزات فیزیکی پیوسته وظایف خود در بافت عملیاتی را انجام دهند.
در این روش تعمیر و نگهداری مربوط به خرابی‌ها را اولویت‌بندی کرده و مشخص می‌کنند روش مؤثر برای تعمیر و نگهداری هر خرابی چیست. درواقع این روش تعادل میان نت پیشگیرانه و نت تصحیحی را برقرار می‌کند و از این طریق می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌ها و ایمنی بالاتر در سیستم شود.
اهداف اصلی مدل RCM چیست؟
مدل تصمیم‌گیری RCM به این دلیل به وجود آمد تا تعمیرات و نگهداری یک سیستم با روش‌هایی صورت بگیرد که بتواند دو هدف زیر را در برداشته باشد:
- تضمین ایمنی از طریق اقدامات نت پیشگیرانه
- حفظ کارکرد به شیوه مقرون‌به‌صرفه‌تر
رویکرد درخت تصمیم‌گیری RCM چیست؟
در حقیقت درخت تصمیم‌گیری RCM رویکردهای زیر را دنبال می‌کند:
- میزان وابسته بودن سیستم به هر قطعه را به دقت تعریف می‌کند.
- وظایف بحرانی سیستم را نشان می‌دهد.
- سیاست نت برای سیستم و اجزای آن را تعریف می‌کند.
با استفاده از روش RCM می‌توان به سؤال‌های زیر پاسخ مناسبی داد:
- وظایف و استانداردهای عملکرد دستگاه یا تجهیزات در بافت عملیاتی فعلی‌اش چیست؟
- به چه روش‌هایی ممکن است خراب شود و نتواند وظیفه خود را انجام دهد؟
- علت هر خرابی چیست؟
- وقتی هر خرابی رخ می‌دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟
- خرابی در چه صورت اهمیت دارد؟
- برای پیشگیری از هر خرابی چه کار می‌توان کرد؟
- اگر امکان اقدامات پیشگیرانه مناسب فراهم نباشد چه کار باید کرد؟
درواقع اگر شما پاسخ به این سؤال‌ها را داشته باشید خواهید توانست سیستم را بهتر مدیریت و کنترل نمایید.
چه نکاتی در روش RCM در نظر گرفته می‌شود؟
مطابق با این روش اولین سؤالی که در هنگام بروز حادثه از خود می‌کنید این موضوع است:
آیا بروز خرابی موردنظر منجر به توقف تجهیز، تولید ضایعات، آلودگی محیط‌زیست و بروز حادثه می‌گردد؟
در صورتی که جواب مثبت باشد باید دید که آیا تغییر طراحی و صرف هزینه توجیه‌پذیر این اشکال را برطرف می‌کند یا خیر. پس در گام اول اگر بتوانیم با تغییر طراحی مشکل را حل نماییم اینکار را انجام می‌دهیم. اما اگر با این روش نتوانیم اشکال را برطرف کنیم یا باید ریسک را بپذیریم یا می‌توانیم از برنامه‌های PDM هشداردهنده استفاده کنیم. البته باز هم باید دید که آیا PDM می‌تواند بروز خرابی را هشدار دهد؟ و در صورتی که بتواند آیا هزینه تعریف برنامه PDM برای مجموعه توجیه‌پذیر است یا خیر؟ اگر این هزینه توجیه‌پذیر بود تعریف برنامه PDM در دستور کار قرار می‌گیرد اما اگر توجیه‌پذیر نباشد باید به فکر جایگزین‌های دیگر باشیم.
در گام بعدی به سراغ برنامه PM می‌رویم تا ببینیم آیا حضور PM بروز خرابی را به حداقل می‌رساند یا خیر؟ اگر جواب مثبت باشد پس بهتر است از این برنامه در سیستم استفاده کنیم. اگر هم پاسخ منفی است باید به فکر تجهیز یدک باشیم البته بازهم باید هزینه استفاده از تجهیز یدک برای مجموعه توجیه‌پذیر باشد.
حالا بیاید ببینیم اگر بروز خرابی باعث توقف تجهیز، بروز ضایعات، آلودگی محیط‌زیست و بروز حادثه‌ای نشود چه کار باید کرد؟
ابتدا باید دید قطعه خراب شده مصرف‌پذیر است یا نه؟ اگر مصرفی باشد باید ریسک این خرابی را بپذیریم اما اگر مصرف‌پذیر نباشد دوباره باید به همان ترتیب قبل به سراغ همان برنامه‌های PDM، PM و تجهیز یدک برویم.
نظام آراستگی محیط کار چیست؟
امروزه تمامی صنایع به دنبال اجرای رویکردهای توسعه پایدار هستند. یکی از نکات مهم در توسعه پایدار حفظ نظام آراستگی محیط کار که بخش مهمی از آن به نگهداری و تعمیرات یک سیستم باز می‌گردد. در مجموع نظام آراستگی محیط کار شامل هشت ستون زیر است:
- آراستگی نظام‌مند در امور اداری
- طراحی بی‌نیاز از تعمیر
- حفظ ایمنی و محیط‌زیست
- نت کیفیتی (حفظ کیفیت محصولات)
- سرمایه‌گذاری بر روی آموزش فراگیر
- نت برنامه‌ریزی شده (PM)
- نت خودگردان (شامل نمودن بهره‌برداران در امور نت)
- بهبود اثربخشی کلی (OEE)
با توجه به اینکه می‌توانیم با درخت تصمیم‌گیری RCM رفتار بهینه‌تری در بخش تعمیرات و نگهداری داشته باشیم. بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم که استفاده از این روش در نظام آراستگی محیط کار مؤثر خواهد بود.
در این مقاله یکی از کارآمدترین روش‌های تصمیم‌گیری را به شما معرفی کردیم که می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌های مربوط به نگهداری و تعمیر، سطح ایمنی این اقدامات را نیز بالا ببرد. فقط کافیست اطلاعات درستی از سیستم و تجهیزات به کار رفته در آن داشته باشید. پس از آن با دانستن درخت تصمیم‌گیری RCM می‌توانید تشخیص دهید که در کدام مرحله قرار دارید و چه کاری باید انجام دهید. شما هم اگر نظری در این خصوص دارید در بخش نظرات آن را با ما به اشتراک بگذارید.