روش‌های جهانی مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری در بازار آهن و فولاد
اگر به دنبال اخبار بازار آهن و فولاد بوده باشید می‌دانید که این بازار اغلب به دلایل مختلف دچار بی‌ثباتی شده است. بازار فولاد، مجموعه‌ای پویا و پیچیده است که از عوامل بسیاری از جمله رویدادهای اقتصادی جهان، نوسانات تقاضا، تغییرات نرخ ارز و میزان عرضه متأثر خواهد بود. بنابراین سرمایه‌گذاری در این بازار به آسانی امکان‌پذیر نبوده و باید با دقت و تأمل بیشتری اقدام کرد. در این مقاله قصد داریم دو نمونه از روش‌هایی که در جهان برای کاهش میزان ریسک سرمایه‌گذاری در بازار آهن و فولاد در نظر گرفته شده را به شما معرفی کنیم.
در نظر گرفتن شاخص‌های معتبر می‌تواند به کاهش ریسک معاملات بازار آهن و فولاد کمک کند.
چگونه می‌توان ریسک بازار آهن و فولاد را مدیریت کرد؟
تاکنون روش‌های بسیاری جهت کنترل و مدیریت ریسک بازار آهن و فولاد تحت بررسی و مورد استفاده قرار گرفته‌اند که از آن جمله می‌توان به قراردادهای زیر اشاره کرد:
1. خرید قراضه‌های فولادی در بازار بورس انگلستان (LME)
در سال‌های اخیر با افزایش رشد صنعت فولاد چین، معاملات مربوط به مشتقات سنگ‌آهن در جهان افزایش یافته است. این در حالی است که ضایعات فولادی را می‌توان همانند سنگ‌آهن برای تولید فولاد استفاده کرد. در واقع سنگ‌آهن ماده اولیه اصلی بوده که در کوره‌های بلند مورد استفاده قرار می‌گیرد و قراضه ماده اولیه به کار رفته در کوره‌های قوس الکتریکی است. البته در کوره‌های بلند علاوه بر سنگ آهن، می‌توان قراضه را هم بسته به محصول خروجی مورد نظر با نسبت‌های مختلف مورد استفاده قرار داد.
بنابراین در حال حاضر که از یک سو منابع سنگ‌آهن محدود بوده و از سوی دیگر تقاضای برای مواد اولیه در صنعت فولادسازی روز به روز در حال افزایش است، بازیافت ضایعات می‌تواند راهکار بسیار مناسبی برای پاسخگویی به نیاز بازار باشد. زیرا استفاده از قراضه به جای سنگ‌آهن علاوه بر روند بازیافت و به‌کارگیری سریع‌تر، از لحاظ زیست‌محیطی هم به‌صرفه‌تر خواهد بود.
اما در شرایط نوسانی بازار آهن قیمت قراضه فولاد هم می‌تواند در عرض چند ماه دو برابر یا نصف شود که همین امر ریسک سرمایه‌گذاری در زنجیره فولاد را همچنان بالا می‌برد. تحت این شرایط قرارداد ضایعات فولادی LME با هدف کمک به شرکت‌ها در جهت کنترل ریسک‌هایشان تعریف شد. برای انجام این معاملات شاخص‌های ترکیه در نظر گرفته شد زیرا این کشور بزرگترین واردکننده قراضه‌های فولادی در آن زمان بود.
طبق گزارش دفتر بازیافت بین‌المللی درسال 2016، کل مصرف ضایعات فولادی در جهان 560 میلیون تن بوده است که قرارداد 10 میلیون تنی LME یک پنجاه و ششم این مقدار بود. طبق مطالعات انجام شده پس از انقلابی که در صنعت فولاد چین اتفاق افتاد، احتمالاً عرضه قراضه تا سال 2030 به مقدار 150 میلیون تن افزایش خواهد یافت. پس به‌کارگیری این نوع اقدامات می‌تواند هرچه بیشتر در برقراری تعادل در بازار آهن و فولاد مفید واقع شود.
2. راه‌اندازی معاملات مشتقات سنگ‌آهن 65 درصد در بورس سنگاپور
راه‌اندازی معاملات اخیر مشتقات سنگ‌آهن 65 درصد در بورس سنگاپور (SGX) گامی مهم در تکامل این بازار مدرن محسوب می‌شود و به فعالان این صنعت اجازه می‌دهد تا به‌خوبی از نوسانات قیمت آهن در آینده باخبر شوند.
قیمت سنگ‌آهن اغلب بر اساس درجه آهن آنها تعریف می‌شود و جالب است بدانید در سال‌های اخیر میزان و نوسان قیمت انواع گریدهای سنگ آهن بسیار با یکدیگر متفاوت شده‌اند. البته رابطه معناداری میان این تفاوت‌ها با دوران رونق و رکود بازار آهن وجود دارد. در دوران رکود تفاوت قیمت درجه‌های مختلف سنگ‌آهن چندان با یکدیگر متفاوت نیستند اما در دورانی که تقاضا برای سنگ‌آهن زیاد می‌شود و به اصطلاح بازار پر رونق باشد، فرق میان قیمت گریدهای مختلف سنگ‌آهن قابل‌توجه خواهد بود.
به عنوان مثال، اختلاف بین شاخص سنگ‌آهن 65 درصد و شاخص سنگ‌آهن 62 درصد از پایین‌ترین سطح خود در ژانویه 2016 با نرخ 0.88 دلار در هر تن به بالاترین میزان خود در سپتامبر 2018 یعنی 29.02 دلار در هر تن رسید. این اعداد رشد 30 برابری را نشان می‌دهند!
اما پس از آن زمان تا پایان ژانویه 2019 این تفاوت به ازای هر تن کمتر از 15 دلار کاهش یافته است که این امر نشان‌دهنده بی‌ثباتی بازار بوده و باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری برای فعالان بالا برود. به همین دلیل در سال‌های اخیر تلاش شده تا با اتخاذ مکانیسم‌های قیمت‌گذاری متناسب با محصول به کنترل این ریسک‌ها کمک شود. بنابراین به خریداران و فروشندگان محصولات و مشتقات فولادی توصیه می‌شود تا معاملات خود را براساس شاخص‌های تعریف شده و مشخص صورت دهند.
امروزه، شاخص سنگ آهن 65 درصد معیار بازار سنگ آهن است زیرا درجه کیفی بالاتری داشته و به همین نسبت بیشتر در بازار معامله می‌شود، پس می‌تواند معیار خوبی برای کشف قیمت باشد. آنطور که آمارها نشان می‌دهند قیمت کنسانتره نیز با شاخص سنگ‌آهن گرید 65 درصد نسبت به سنگ‌آهن 62 درصد ارتباط بیشتری دارد. بنابراین اگر برای معاملات خود شاخص گرید 65 درصدی سنگ‌آهن را در نظر بگیرید می‌توانید ریسک معاملات خود را بهتر مدیریت کنید.
شما می‌توانید تغییرات این شاخص را در بازه یک ساله در نمودار زیر ببینید:
در حال حاضر بورس سنگاپور به دنبال ثبت قراردادهای جدیدی است تا به این طریق بتواند شاخص میانگین یک ماهه سنگ‌آهن 65 درصد را به معامله‌گران در این بازار ارائه کند تا بتوانند ریسک‌های موجود در معاملات بازار آهن را به طور کارآمدتری مدیریت کنند.
در این مقاله تلاش کردیم تا به شما بگوییم دیگر کشورها چگونه در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا ریسک معاملات در بازار آهن و فولاد را کنترل کنند. در هر صورت آنچه مشخص است ارائه این راهکارها تنها در بورس کالا امکان‌پذیر است. رویکردی که کشور ما هم در چند سال اخیر سعی داشته به آن توجه کند، اما نکته قابل توجه در این میان نوع و چگونگی عملکرد دولت در ارائه راهکارهای کنترلی در بورس کالاست که می‌تواند سبب نتایج مثبت یا منفی در بازار شود. امیدواریم در این زمینه در کشور ما هم اقدامات مؤثری انجام شود.